Cờ tướng là một trò chơi trí tuệ lâu đời của Việt Nam, đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa và lịch sử của đất nước. Ngày nay, cờ tướng không chỉ là một trò chơi giải trí mà còn được công nhận là một môn thể thao theo trí tuệ.
Tính đến thời điểm hiện tại, cách chơi cờ tướng đã được mở rộng và phát triển, thu hút sự quan tâm của đông đảo người chơi. Để bắt đầu, bạn cần hiểu rõ về luật lệ cũng như cách di chuyển của từng quân cờ. NOHU90 sẽ hướng dẫn bạn chi tiết về các quy tắc qua bài viết dưới đây.
Nguồn gốc và tên gọi của tựa game Cờ tướng
Cờ tướng còn được biết đến với tên gọi là cờ tướng Trung Quốc, có nguồn gốc từ xứ sở Trung Hoa và có tên gọi tiếng Trung là “xiàngqí” và trong âm Hán-Việt, nó được gọi là “Tượng kỳ”.
Trong tiếng Anh, trò chơi này được biết đến với tên là “Chinese Chess”. Cờ tướng là một trong những trò chơi trí tuệ nổi tiếng, thường được chơi hai người và phổ biến ở các nước châu Á như Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan và Việt Nam.
Trong trò chơi này, người chơi sẽ tham gia vào một cuộc chiến giữa hai quốc gia, với mục tiêu hàng đầu là bắt được tướng của đối phương. Các đặc điểm độc đáo của cờ tướng bao gồm việc đặt các quân cờ ở giao điểm của các đường thay vì đặt vào các ô, và quân pháo phải nhảy qua một quân khác khi ăn quân. Ngoài ra, các khái niệm như “sông” và “cung” được sử dụng để giới hạn di chuyển của các quân tướng, sĩ và tượng. Cờ tướng có nguồn gốc từ thời kỳ nào vẫn còn là một vấn đề được tranh luận.
Cờ tướng có từ khi nào?
Cờ tướng có nguồn gốc từ thời kỳ Nam Tống và đã trải qua nhiều biến đổi để trở thành phiên bản hiện đại như chúng ta thấy ngày nay. Theo các nghiên cứu, loại cờ này xuất phát từ Saturanga, một trò chơi cờ cổ có nguồn gốc từ Ấn Độ, được phát minh vào khoảng thế kỷ 5 đến thế kỷ 6.
Trước khi trở thành cờ tướng, Saturanga đã phát triển thành cờ vua tại Ấn Độ, và sau đó được đưa vào phương Đông và trở thành cờ tướng. Thời khắc này đã mở ra một trang mới trong lịch sử của trò chơi cờ, từ đó trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa và truyền thống của nhiều quốc gia. Và giờ đây tất cả mọi người trên thế giới đều có thể chơi và giao lưu với nhau thông qua phiên bản cờ tướng online.
Cờ tướng và những thay đổi qua từng thời kỳ
Từ thời trung cổ cờ tướng đã trải qua nhiều thay đổi đáng chú ý, đặc biệt là việc bổ sung quân Pháo vào trò chơi. Trước thời nhà Đường (sau năm 618), cờ tướng không có quân Pháo như ngày nay. Sự xuất hiện của quân Pháo có thể được coi là một trong những sự bổ sung muộn nhất trong lịch sử cờ tướng. Nguyên nhân của sự ra đời muộn này có thể là do vào thời kỳ đó, con người mới nghiên cứu và sử dụng pháo trong chiến tranh.
Ngoài ra, người Trung Hoa còn thực hiện nhiều cải tiến khác cho cờ tướng so với bàn cờ Saturanga gốc. Họ đã không sử dụng ô hoặc hai màu để phân biệt, thay vào đó, họ sử dụng các đường để đặt và di chuyển quân cờ. Điều này đã tăng số điểm đi quân từ 64 lên 81 và đã tạo ra thêm 18 điểm đặt quân trên sông, từ đó bàn cờ được mở rộng lên 90 điểm. Sáng tạo ra cửu cung cũng là một biểu hiện của tư duy sáng tạo của người Đông
Trong thời cổ đại, hình dáng của các quân cờ trong cờ tướng đã trải qua sự thay đổi. Trong bàn cờ Saturanga, các quân cờ có hình dạng khối. Trong khi đó cờ tướng, các quân cờ có hình dạng giống nhau và chỉ khác biệt ở tên và chữ viết. Sự khác biệt này cũng là lý do mà cờ tướng không phổ biến như cờ vua trên toàn thế giới.
Gần đây, đã có nhiều đề xuất về việc cải thiện hình dạng của các quân cờ trong cờ tướng bằng cách sử dụng hình tượng thay vì chữ viết. Gần đây, đã có nhiều đề xuất về việc cải thiện hình dạng của các quân cờ trong cờ tướng bằng cách sử dụng hình tượng thay vì chữ viết. Cải tiến này giúp người chơi dễ dàng hơn khi chơi đặc biệt là đối với những quốc gia không sử dụng tiếng Trung. Tuy nhiên, sự cải tiến này cũng đòi hỏi người chơi phải nhớ những điều chỉnh mới trong luật chơi để duy trì sự cân bằng trên bàn cờ.
Luật chơi cờ tướng cơ bản cho người mới làm quen
Sau đây bài viết này sẽ hướng dẫn người chơi một cách chi tiết về luật chơi cờ tướng. Hãy theo dõi nhé
Bàn cờ và quân cờ
Bàn cờ cờ tướng có hình dạng tương tự như chữ “T”, với tổng cộng 90 ô. Các hàng dọc được gán số từ 1 đến 9, trong khi các hàng ngang được gán ký tự từ A đến I.
Trên bàn cờ, quân cờ cơ bản bao gồm Tướng (hoặc Vua), Tượng, Sĩ, Pháo, Xe, Mã và Tốt (hoặc Chốt). Mỗi phe chơi có một Tướng, hai Tượng, hai Sĩ, hai Pháo, hai Xe, hai Mã và năm Tốt.
Các quy tắc di chuyển quân trong cờ tướng
Trong cờ tướng, mỗi quân cờ có cách di chuyển riêng biệt, theo các hướng khác nhau như hàng ngang, dọc và chéo. Dưới đây là nguyên tắc di chuyển chi tiết của từng quân cờ:
- Tướng: Tướng chỉ di chuyển trong cung của mình và có thể đi lên, đi xuống hoặc đi ngang, nhưng không thể di chuyển chéo. Mỗi lần di chuyển, tướng chỉ được phép di chuyển một ô.
- Sĩ: Quân sĩ chỉ có thể di chuyển trong cung của mình và đi theo đường chéo theo hướng tiến hoặc lùi, mỗi lượt chỉ được di chuyển một ô.
- Tượng: Quân tượng có thể di chuyển chéo với khoảng cách là 2 ô mỗi lượt. Tuy nhiên, tượng sẽ bị chặn nếu có một quân bất kỳ nằm trên mắt tượng – trung điểm của đường chéo. Tượng cũng không thể đi qua nửa bàn cờ của đối thủ.
- Mã: Quân mã di chuyển theo nguyên tắc kết hợp: di chuyển hai ô ngang hoặc dọc rồi đi chéo qua một ô, mỗi lượt một bước. Nếu có quân chặn đứng trên đường đi của quân mã, quân mã sẽ không thể di chuyển.
- Xe: Xe có thể di chuyển ngang và dọc mà không có hạn chế về số ô.
- Pháo: Pháo di chuyển giống như xe, nhưng chỉ có thể ăn quân nếu có một quân nằm giữa pháo và quân cần ăn.
- Tốt: Tốt chỉ được di chuyển một ô mỗi lần. Khi ở bên sân của mình, tốt chỉ có thể di chuyển về phía trước. Khi đã vượt qua sân đối phương, tốt có thêm khả năng di chuyển ngang nhưng vẫn chỉ một ô mỗi lượt. tắc
Quy tắc kết thúc ván chơi
Khi tìm hiểu về cách chơi cờ tướng, quan trọng là hiểu rõ quy tắc chiến thắng của trò chơi. Quy tắc này thay đổi tùy thuộc vào mức độ cạnh tranh và việc tuân thủ luật lệ trong trận đấu. Dưới đây là một số chi tiết về cách kết thúc trận đấu trong cờ tướng:
Quy tắc kết thúc trận đấu thông thường
Trong các trận đấu thông thường hoặc khi không tuân thủ luật lệ một cách nghiêm ngặt, trận đấu kết thúc khi một trong hai bên bị chiếu bí.
Chiếu bí xảy ra khi một nước đi được thực hiện và dẫn đến việc quân tướng của đối phương không thể tránh khỏi bị chiếu hoặc không thể bảo vệ được tướng của mình.
Trong tình huống này, người chơi bị chiếu bí buộc phải thay đổi nước đi để bảo vệ tướng của mình.
Quy tắc chiến thắng trong những giải đấu chuyên nghiệp
Trong các giải đấu chuyên nghiệp của cờ tướng, các quy định được thiết lập với mức độ nghiêm ngặt để bảo đảm tính minh bạch của trận đấu. Có một số điều kiện mà một ván cờ có thể kết thúc, có thể kể đến như:
- Chiếu bí: Khi một bên bị chiếu bí, trò chơi chấm dứt.
- Hòa cờ không thể thắng: Khi cả hai bên không còn khả năng chiến thắng, trọng tài sẽ quyết định kết thúc ván cờ.
- Sau 30 nước đi đặc biệt: Nếu một trong hai bên di chuyển quân tốt qua sông, hoặc có quân bị bắt, và sau đó đến 30 nước đi kể từ sự kiện đặc biệt đó, trận đấu kết thúc.
- Vi phạm luật lệ: Nếu có vi phạm quy tắc của giải đấu, trọng tài hoặc ban tổ chức có thể quyết định kết thúc trận đấu.
- Đầu hàng: Một bên có thể đầu hàng và thừa nhận sự thất bại.
- Số nước đi đạt tối đa: Nếu tổng số nước đi đạt đến 300, trận đấu sẽ kết thúc.
- Vi phạm quy định: Nếu một bên vi phạm quy định của giải đấu, trọng tài hoặc ban tổ chức có thể quyết định kết thúc trận đấu.
- Trễ giờ: Nếu một bên không có mặt đúng giờ, trận đấu có thể kết thúc theo quy định của giải đấu.
- Kỳ thủ quên ghi biên bản: Nếu kỳ thủ quên ghi biên bản 3 lần sau khi hoàn thành 4 nước đi, trận đấu sẽ kết thúc theo quy định của giải đấu.
Chiến thuật chơi cơ bản trong cờ tướng
Gợi ý cho bạn một số cách chơi cờ tướng online hoặc chơi trực tiếp để có chiến thuật phù hợp toàn lực ứng phó:
Tạo thế và bắt đầu trong cách chơi cờ tướng
Chiến thuật khởi đầu
Trong cờ tướng, vị trí khởi đầu đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chiến thắng của một trận đấu. Dưới đây là một số vị trí khởi đầu phổ biến:
- Khởi đầu Tuấn Kiệt (Thiên đàng): Đây là một khởi đầu đặt Tướng và Xe trước Tốt (Chốt), tạo lối đi an toàn cho Tướng và đồng thời bảo vệ Tốt.
- Khởi đầu Cận Tâm: Trong chiến thuật này, sự tập trung được đặt vào việc di chuyển Tướng vào vị trí an toàn sớm và tạo cơ hội cho Xe và Mã tham gia vào trận đấu.
- Khởi đầu Cơ Động (Xe tiến lên): Xe được di chuyển lên trước để tạo áp lực ngay từ đầu và kiểm soát các ô trung tâm.
Tối ưu vị trí các quân cờ
Để tối ưu các vị trí của quân cờ, người chơi có thể lưu ý các điểm sau:
- Bảo vệ Tướng: Luôn đảm bảo Tướng của bạn nằm trong vị trí an toàn, tránh tiếp xúc trực tiếp với Tướng đối phương và các quân cờ có thể tấn công.
- Kiểm soát vị trí trung tâm: Thống trị trung tâm của bàn cờ là một yếu tố quan trọng. Xe và Mã có thể được sử dụng để kiểm soát các ô trung tâm và tạo áp lực lên đối phương.
- Phối hợp các quân cờ: Sử dụng các quân cờ một cách hiệu quả bằng cách phối hợp chúng hài hòa. Ví dụ, Tốt và Mã có thể tạo ra cơ hội cho Xe hoặc Tượng.
Chiến lược Bảo vệ Vua
Bảo vệ Tướng (hoặc Vua) là ưu tiên hàng đầu trong cờ tướng. Dưới đây là một số cách để đảm bảo an toàn cho Tướng:
- Đặt Tướng trong cung điện: Mục tiêu là đưa Tướng vào cung điện một cách an toàn sớm nhất, nơi mà việc tấn công khó khăn hơn.
- Sử dụng quân cờ để bảo vệ: Tận dụng Xe, Mã và các quân cờ khác để che chắn cho Tướng và ngăn cản đối thủ tiếp cận.
Tránh bị chiếu Tướng
Tình huống chiếu Tướng xảy ra khi Tướng của bạn có thể bị tấn công trong nước đi tiếp theo của đối thủ. Để tránh chiếu Tướng, bạn cần thực hiện các biện pháp sau:
- Di chuyển Tướng ra khỏi vị trí bị đe dọa của đối phương.
- Sử dụng quân cờ để che phủ đường tấn công của đối thủ.
- Tấn công hoặc làm mất hướng Tướng đối phương để tạo cơ hội tấn công.
Chiến lược tấn công vua đối thủ
Để tấn công Tướng đối phương một cách hiệu quả, cần chú ý tới các điểm sau:
- Tạo áp lực: Sử dụng quân cờ để tạo áp lực lên Tướng đối phương. Khi Tướng đối phương cảm thấy bị đe dọa, họ sẽ sử dụng Tốt để bảo vệ.
- Tận dụng lỗi lầm của đối thú: Tận dụng những sai lầm của đối thủ hoặc làm mất hướng Tướng đối phương để tấn công một cách chính xác.
Một số câu hỏi phổ biến liên quan đến cờ tướng
Với những người yêu thích bộ môn này, việc có một số thắc mắc liên quan đến cờ tướng là điều dễ hiểu. Hiểu được mong muốn đó chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp một vào câu hỏi phổ biến:
Cờ tướng có bao nhiêu cách chơi?
Hiện nay, cờ tướng có đa dạng cách chơi từ cơ bản đến phức tạp. Có những cách chơi yêu cầu người chơi có trí tuệ cao, suy luận và khả năng ghi nhớ xuất sắc. Dưới đây là ba cách chơi phổ biến nhất:
- Cờ Tướng 2 người cơ bản: Đây là cách chơi phổ biến mà hầu như ai cũng biết. Chỉ cần sẵn có một bàn cờ và đủ quân cờ để bắt đầu.
- Cờ người: Trò chơi này thường được thực hiện trên mặt đất hoặc sàn nhà, thay vì bàn cờ, và người chơi đóng vai trò của các quân cờ. Cách chơi này thường xuất hiện trong các lễ hội và cũng được thấy trong các bộ phim kiếm hiệp, tiên hiệp.
- Cờ tướng nâng cao: Trong cách chơi này, bàn cờ không có quân cờ. Người chơi phải nhớ vị trí của từng quân cờ và nước đi của đối thủ. Đây được coi là cách chơi khó nhất trong cờ tướng.
Ngoài 3 cách trên, còn có hơn năm phong cách chơi khác. Tuy nhiên, khi nói đến cờ tướng, ba cách trên vẫn được coi là phổ biến nhất.
Bàn cờ tướng đúng quy chuẩn được quy định ra sao?
Bàn cờ tướng chuẩn được chia thành hai phần, mỗi phần có một sân riêng biệt, được phân định bởi một không gian trống được gọi là “sông”. Mỗi sân bao gồm một lưới hình chữ nhật với 9 đường kẻ dọc và 5 đường kẻ ngang tạo thành tổng cộng 32 ô vuông. Theo thứ tự từ dưới lên trên, các đường ngang được gọi lần lượt là tuyến đáy, tuyến áp đáy, tuyến pháp, tuyến tốt và tuyến hà.
Ở trung tâm của tuyến áp đáy, có hai đường chéo nối với bốn ô khác cách một ô. Khu vực này được gọi là “cung”, là nơi đặc biệt quan trọng cho tướng và sĩ.
Xem thêm: MẠT CHƯỢC LÀ GÌ? HƯỚNG DẪN CÁCH ĐÁNH MẠT CHƯỢC TỪ A – Z | CẬP NHẬT 2024
Lời kết
Bài viết trên NOHU90 đã giới thiệu cho bạn cái nhìn tổng quan về cờ tướng, một trò chơi trí tuệ đáng để bạn khám phá ít nhất một lần trong đời. Trò chơi này đã trở thành một phần không thể thiếu trong các làng quê Việt Nam, là nơi các cụ già và giới trẻ thường xuyên quây quần, chia sẻ niềm đam mê và tiếp tục truyền dạy trí tuệ. Hiện nay có thể hoàn toàn chơi cờ tướng online nhanh chóng trên thiết bị di động.
Với hướng dẫn cách chơi cơ bản như trên, để nâng cao trình độ của mình, bạn cần luyện tập hàng ngày và không ngừng học hỏi, tích luỹ kinh nghiệm. Đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật thông tin mới nhất và hữu ích nhé!